thiếu máu cục bộ cơ tim ở người cao tuổi

 THIẾU MÁU CỤC BỘ CƠ TIM

                   Ở NGƯỜI CAO TUỔI

   Tim con người  được nuôi dưỡng bởi các động mạch, có tên là động mạch vành. Theo Đông y, ngoài các nguỵên nhân do Thận kém, Tỳ hư, Hung trung bất túc, Tâm suy. Thì ở người cao tuổi, trong quá trình lão hoá cũng làm cho động mạch này xơ vữa và tắt hẹp. Khi động mạch vành bị tắt hẹp, sẽ xuất hiện tình trạng thiếu máu cục bộ cơ tim, trường hợp nặng hơn là nhồi máu cơ tim hoặc gây tử vong đột ngột. Biểu hiện của bệnh thường có 2 thể:

          ĐAU NGỰC VÀ KHÔNG ĐAU NGỰC.

    + Thể có đau ngực:  Khởi đầu ngực đau khi gắng sức, khi làm việc nặng, cảm giác đau ở ngực trái vùng trước tim, tim đập nhanh, hơi thở ngắn. Người mệt mỏi không có sức. Dần dần, cả những lúc nghĩ ngơi không làm việc, ngực trái cũng đau tức ê ẩm. Khi bệnh  trầm trọng hơn dẫn đến nhồi máu cơ tim, hoặc gây tử vong đột ngột.

    + Thể không đau ngực:  Còn gọi là bệnh thiếu máu cục bộ cơ tim thể im lặng, bệnh này cũng rất thường gặp ở người cao tuổi. Trường hợp này, khi đo điện tâm đồ có thể thấy có thiếu máu cục bộ cơ tim, nhưng người bệnh hoàn toàn không thấy đau ngực, đôi khi chỉ cảm thấy khó chịu hoặc chỉ có cảm giác nặng như bị đè ép sau xương ức, lan lên cổ và vai trái nên đa số thường được bỏ qua, chủ quan không lo điều trị, hoặc điều trị không triệt để. Do đó những trường hợp này có thể gây nhồi máu cơ tim và có thể nhồi máu cơ tim đột ngột.

     - Ở thể có đau ngực, cơn đau thắt thường xảy ra sau khi gắng sức, sau khi làm việc nặng, trong cơn xúc động sau những bữa tiệc thịnh soạn. Sau khi giao hợp hoặc thời tiết quá lạnh cũng làm cho cơn đau thắt ngực xuất hiện.

     - Nếu cơn đau thắt ngực xuất hiện liên tục, kể cả trong lúc nghỉ ngơi không có sự gắng sức, là dấu hiệu báo động bệnh trong thời kỳ nguy hiểm, cần theo dõi và điều trị tích cực, kết hợp nghỉ ngơi thoải mái, ăn uống điều độ. Tránh xúc động, lo nghỉ, không hút thuốc lá, hạn chế quan hệ sinh lý để phòng ngừa trường hợp nhồi máu cơ tim.

     - Thời gian cơn đau thắt ngực chỉ kéo dài vài giây đến vài phút, thường thì không quá 5 phút. Trường hợp đau thắt ngực kéo dài 15 -20 phút trở lên thì phải nghỉ đến nhồi máu cơ tim, nên gặp thầy thuốc và bác sĩ để đo điện tâm đồ.

     - Cơn đau thắt ngực cũng thay đổi rất khác nhau. Có thể vài tuần, vài tháng người bệnh mới thấy đau một lần. Trường hợp nặng hơn có thể đau vài lần trong một ngày.

    - Ngoài triệu chứng đau ngực, người bệnh còn có thể cảm thấy lo âu, hồi hộp, có  cảm giác khó thở. Khi đau có thể vả mồ hôi hay buồn nôn, ngực đập như đánh trống, người bệnh cảm thấy choáng váng.

    - Nếu tình trạng đau ngực kéo dài cả ngày, nhiều ngày hoặc nhiều tuần liên tục mà đo điện tâm đồ vẫn bình thường thì phải nghỉ ngay đến đau do nguyên nhân khác, không phải do thiếu máu cục bộ cơ tim.

     - Trường hợp xơ vữa động mạch, cơ tim có thể xuất hiện rất sớm, từ những năm 30 - 40 tuổi, nhưng do thể lực còn tốt, hoạt động có thể còn sôi nổi. Cơn đau thắt nhẹ và thưa, thường làm cho người bệnh bỏ qua không chú ý đến. Đến khi tình trạng hẹp động mạch vành đến độ nặng, thì chứng thiếu máu cục bộ cơ tim thành bệnh. Ở người cao tuổi, chứng thiếu máu cục bộ cơ tim chiếm từ 10 - 20%  trong bệnh tật và  tỉ lệ nam giới có tỉ lệ mắc bệnh nhiều hơn nữ giới.

         Điều trị:

      - Người có bệnh thiếu máu cục bộ cơ tim, cần chú ý hạn chế hay bỏ hẳn các thói quen như hút thuốc lá, xúc động đột ngột, lo nghỉ thái quá, hạn chế các thức ăn có nhiều Cholesterol (các thức ăn chứa nhiều cholesterol  như: gan động vật, lòng đỏ trứng, tôm, mỡ động vật…)  vì nó dễ gây xơ vữa mạch. Hạn chế lao động mạnh, có nhiều thời gian tịnh dưỡng nghỉ ngơi.

      - Về điều trị bệnh bằng điện tâm đồ, đều có chỉ định hướng dẫn của bác sĩ, thầy thuốc. Người bệnh không nên tự điều trị, nhất là những trường hợp dễ dẫn đến nhồi máu cơ tim.

      - Dựa theo tài liệu, thì tại những nước tiên tiến nhất trên thế giới, do chế độ dinh dưỡng cao, trong thức ăn có nhiều cholesterol,  nên dễ bị xơ vữa động mạch. Vì vậy bệnh thiếu máu cục bộ cơ tim vẫn là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu.

      - Nhiều nghiên cứu cho thấy ở người cao tuổi không phải chỉ có một động mạch vành bị tổn thương, mà có thể nhiều động mạch vành khác bị tổn thương, nhiều trường hợp thiếu máu cục bộ cơ tim nặng đã phải tử vong, trước khi được đưa tới bệnh viện.

     Tóm lại, khi có hiện tượng thiếu máu cục bộ cơ tim nặng, người bệnh nên tìm gặp ngay bác sĩ hoặc thầy thuốc để được hướng dẫn điều trị, nên hạn chế hoặc từ bỏ hẵn những thói quen (Nghiện ), hoặc các món ăn có hại, ảnh hưởng đến bệnh.

                      Kính chúc quý Cụ sống vui, sống mạnh và trường thọ.

                                     Lương y Quốc gia   PHẠM SỬU

                                           ( Mười Sửu Đức Trọng )